(Cảm nhận của Trịnh Y Thư nhân đọc tập truyện “Gió mỗi ngày một chiều thổi” của nhà văn Nguyễn Thị Hoàng Bắc). Đọc tập truyện “Gió mỗi ngày một chiều thổi” (Sống xuất bản, 2015) của nhà văn nữ Nguyễn Thị Hoàng Bắc, bạn đừng chờ đợi một câu chuyện với tình tiết lâm li, éo le, gay cấn hoặc có hậu; thậm chí, một câu chuyện có đầu có đuôi cũng chẳng có cho bạn nhẩn nha đọc những khi nhàn tản. Cũng chẳng có bao nhiêu bài học luân lí ở đây, một mẫu mực đạo đức lại càng hiếm hoi.
A fragmentary novel
You may be disturbed by fabulous stories and discrete patches of fates which are like a melancholy dream you could hardly recount fully after waking up.
Đây là cuốn hồi ký mà cũng là sử
liệu đáng quý từ một sử gia chân thật, và một chính trị gia bất đắc dĩ, về một
giai đoạn nhiễu nhương và bi thương của đất nước. Trần Trọng Kim kể lại mọi sự
một cách chân phương với văn phong đơn giản súc tích cố hữu. Nhưng cũng có sự
phê phán đĩnh đạc về thái độ của người Nhật, người Pháp, về tư cách và khả năng
của nhiều nhân vật nổi tiếng thời đó, từ Hoàng đế Bảo Đại cho tới các lãnh tụ
phe quốc gia và những kẻ trở cờ ở giữa. Lời phê phán xác đáng nhất, mang tính chất tiên
tri và có giá trị cho đến ngày nay, được Trần Trọng Kim giành cho người cộng sản.
Cho cái tội cõng rắn cắn gà nhà...
Chính
vì những cảnh đời đa đoan này mà tôi phải viết. Không viết thì phí đi, bạn bè bảo
tôi như vậy. Thế là tôi viết, và đến bây giờ coi như xong, nhưng chắc rằng chưa
đủ. Xem lại chợt thấy bùi ngùi và thương thân. Bao năm tháng tột cùng của cực
khổ và gian nan, đầy dẫy tủi nhục để viết được chừng này? Thấy mình tội nghiệp
lạ lùng. Rồi kết quả ra sao? Coi chừng lại bị đụng chạm, lôi thôi với chính phủ
thì thật là khốn nạn! Người lính đánh máy hộ cảnh cáo.
Anh
ra khỏi 9 cây số đường kinh hoàng, đến La Vang Thượng, xuống đi bộ vào La Vang Chính
Tòa, nơi Tiểu Đoàn 11 Dù đang chiếm giữ. Hai cây số đường đất giữa ruộng lúa
xanh cỏ, anh đi như người sống sót độc nhất sau trận bão lửa đã thiêu hủy hết
loài người. Đường vắng, trời ủ giông, đất dưới chân mềm mềm theo mỗi bước đi,
gió mát và không khí thênh thang. Anh ngồi xuống vệ đường bỏ tay xuống ao nước
kỳ cọ từng ngón một. Anh muốn tẩy một phần
sự chết bao quanh? Có cảm giác lạ: Anh vừa phạm tội. Tội được sống.